Czy zastanawiałaś się albo zastanawiałeś się kiedyś, co dokładnie robi lekarz flebolog i czym zajmuje się dziedzina medycyny o nazwie flebologia? Te pojęcia mogą wydawać się Wam obce i dość odległe. Należy jednak zdawać sobie sprawą z faktu, iż flebolog to lekarz specjalista zajmujący się problemami zdrowotnymi, które dotyczą prawie połowy dzisiejszego społeczeństwa. Flebologia, czyli dziedzina medycyny poświęcona diagnostyce, profilaktyce i leczeniu chorób żył, przeżywa obecnie swój rozkwit. Rozwija się niezwykle dynamicznie, integrując w sobie wiele specjalizacji. W naszym wpisie blogowym odkrywamy tajniki tej fascynującej dziedziny, zaczynając od jej korzeni, przez obecne zastosowania, po znaczenie dla przyszłości medycyny.
Czym jest współczesna flebologia?
Flebologia w spojrzeniu teraźniejszym to jedna z najbardziej wielodyscyplinarnych dziedzin medycyny, rozwijających się niezwykle dynamicznie. Wpływa na to wiele czynników. O szczegółach piszemy poniżej!
Termin „flebologia” wywodzi się ze starożytnej greki. Słowo „phlebos” (gr. φλέψ) oznacza żyłę. W dużym skrócie flebologia to nauka o profilaktyce, diagnostyce i leczeniu chorób żył, z których zdecydowanie najczęstszą jest niewydolność żylna. Flebologia to jedna z najbardziej wielodyscyplinarnych dziedzin medycyny, rozwijających się bardzo dynamicznie. Wpływa na to wiele czynników. Kluczowy jest niewątpliwie fakt, iż choroby układu żylnego spotyka się u prawie połowy populacji. Na przestrzeni lat okazało się, że klasyczna chirurgia naczyniowa, której związek z żyłami polegał głównie na ich usuwaniu, nie nadążała za rozwojem wiedzy i różnych nowatorskich małoinwazyjnych technik zabiegowych. Początki choroby żylnej pojawiają się już nawet u 12-15 letnich osób, częściej chorują kobiety. Wynika to z określonych uwarunkowań anatomicznych, cyklicznych wahań hormonalnych i faktu zachodzenia w ciąże. Choroby żył występują częściej niż nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca, a więc jedne z częstszych chorób cywilizacyjnych.
Flebologia to dziedzina dość zaniedbana w Polsce z punktu widzenia edukacji młodych adeptów sztuki medycznej. Uczelnie nie przygotowują należycie przyszłych lekarzy do leczenia chorób układu żylnego. Z tego powodu w naszym kraju leczenie niewydolności żylnej dotyczy często zaawansowanych postaci tej choroby lub jej powikłań (np. owrzodzeń żylnych goleni lub zakrzepicy żył głębokich). Jeśli do tego dodamy jeszcze aspekt szybko postępującego starzenia się społeczeństw w krajach rozwiniętych (wynikający ze zmniejszenia dzietności kobiet i wydłużania się życia ludzkiego), to wówczas łatwo zrozumieć, dlaczego leczenie chorób żył i kształcenie lekarzy flebologów to tak ważne zagadnienia dla naszej wspólnej przyszłości.
Flebologia i jej historia.
Historia współczesnej flebologii to fascynująca podróż przez wieki, od starożytnych obserwacji aż po nowoczesne technologie medyczne. Wszystko zaczęło się od Galena (gr. Κλαύδιος Γαληνός, ur. Około 130 n.e.), lekarza greckiego pochodzenia żyjącego około 130 n.e., który jako pierwszy opisał zróżnicowanie między układem tętniczym a żylnym. Jednak prawdziwy przełom w rozumieniu krwiobiegu nastąpił w XVII wieku, kiedy to William Harvey, profesor anatomii i chirurgii, przedstawił w swojej pracy „Exercitatio anatomica de motu cardis et sanguinis in animalibus” (1628) koncepcję krwiobiegu jako zamkniętego systemu.
Współczesna flebologia narodziła się z pogłębionej wiedzy na temat anatomii, fizjologii i patologii układu żylnego. W porównaniu do tętniczego, układ żylny charakteryzuje się dużą zmiennością anatomiczną. Ogromny postęp w diagnostyce chorób żylnych dokonał się dzięki współczesnej ultrasonografii i wprowadzeniu metod dopplerowskich do codziennego użytku. Upowszechnienie badania USG Doppler (głowica ultrasonograficzna to taki stetoskop lekarza flebologa) pociągnęło za sobą rozwój małoinwazyjnych metod leczenia układu żylnego. W latach 90-siątych coraz częściej procedury flebologiczne zaczęły być realizowane w trybie ambulatoryjnym. Skróciło to znacznie czas trwania zabiegów i przyczyniło się do poprawy komfortu pacjentów oraz znacznej redukcji powikłań pozabiegowych. Czas trwania przeciętnego zabiegu na układzie żylnym obecnie waha się od 15 minut do 2,5 godziny, co stanowi znaczącą poprawę w porównaniu do dawniejszych, chirurgicznych metod leczenia żył.
Jak wygląda współczesna flebologia?
Współczesna flebologia wyparła klasyczną chirurgię żył, wykonywaną kiedyś w warunkach szpitalnych. Dzięki postępowi w diagnostyce chorób żył i rozwojowi metod małoinwazyjnych doszło do wzrostu skuteczności zabiegów i znacznego spadku powikłań około- i pozabiegowych. Ryzyko zgonu związane z nowoczesnymi metodami leczenia żył jest znacznie niższe w porównaniu do tradycyjnych metod chirurgicznych stosowanych w przeszłości. Nowoczesne techniki leczenia niewydolności żylnej, takie jak: embolizacja żylna, skleroterapia, laserowa i radiowa ablacja wewnątrzżylna, czy klejenie żył, są znacznie mniej inwazyjne i oferują krótszy czas rekonwalescencji oraz mniejsze ryzyko powikłań, w tym śmiertelnych.
Tradycyjne metody chirurgiczne, takie jak stripping żylny, były związane z większym ryzykiem powikłań, w tym infekcji, zakrzepicy żył głębokich, a nawet zatorowości płucnej, które razem nierzadko prowadziły do zgonu.
W Klinice Flebologii stosowany jest autorski sposób diagnostyki i leczenia choroby żylnej. Wszyscy pacjenci poddawani są najpierw pełnej ocenie ultrasonograficznej z wykorzystaniem eksperckiego badania USG Doppler żył. Ocenie poddawany jest układ żylny jako całość, zarówno w pozycji leżącej, jak i stojącej. W przypadkach wymagających leczenia zlecana jest diagnostyka rozszerzona. W tym celu wykorzystywane są takie modalności obrazowe, jak: ultrasonografia wewnątrznaczyniowa (IVUS), wenografia w tomografii komputerowej i rezonansie magnetycznym, a także niskodawkowa flebografia cyfrowa. Całościowe podejście do analizy objawów klinicznych w powiązaniu z precyzyjną diagnostyką obrazową pozwala leczyć lekarzom Kliniki Flebologii w sposób przyczynowy z wykorzystaniem swoich autorskich metod terapeutycznych.
Współczesny lekarz flebolog – kim jest?
Współczesny lekarz flebolog powinien posiadać szeroki wachlarz umiejętności i wiedzy medycznej, powinien umieć połączyć wiedzę lekarzy internisty, radiologa i chirurga. Lekarz zajmujący się chorobami żył powinien sam umieć zbadać i zakwalifikować Pacjenta do leczenia. Oceniając układ żylny w nieinwazyjnym badaniu USG Doppler, lekarz flebolog powinien zawsze zbadać nie tylko żyły kończyn dolnych, ale również żyły w miednicy i jamie brzusznej. Jak pokazuje doświadczenie lekarzy z Kliniki Flebologii większość patologii układu żylnego ma punkt wyjścia właśnie powyżej dna miednicy, a uszkodzenie żył kończyn dolnych ma zazwyczaj charakter wtórny do niewydolności żylnej miednicy.
Jakie są najczęstsze choroby leczone przez lekarza flebologa w jego praktyce codziennej?
W codziennej praktyce flebologicznej lekarze specjaliści spotykają się z szerokim spektrum chorób żylnych. Każda z nich wymaga indywidualnego podejścia, holistycznego spojrzenia na pacjenta
i specjalistycznych metod leczenia. Oto lista najczęściej diagnozowanych i leczonych objawów oraz chorób układu żylnego:
- pajączki naczyniowe (telangiektazje) i poszerzone żyły siatkowate – często są pierwszym objawem niewydolności żylnej;
- żylaki kończyn dolnych – są najczęstszym objawem niewydolności żylnej w nogach, często błędnie utożsamiane jako choroba sama w sobie;
- żylaki okolic intymnych – są typowym i dość dokuczliwym objawem niewydolności żylnej miednicy;
- niewydolność żylna miednicy – zdecydowanie częściej występuje w populacji żeńskiej z uwagi na szczególne uwarunkowania anatomiczne i ciąże u kobiet;
- żylne zjawiska i zespoły uciskowe – zjawiska anatomiczne wynikające z niedorozwoju żył lub ich ucisku doprowadzające do zaburzonego odpływu krwi żylnej i powstawania typowych objawów wynikających z zastoju i przekrwienia narządowego;
- zakrzepowe zapalenia żył i zakrzepice żylne w układzie żył głębokich – to poważne stany zdrowotne dotyczące układu żylnego, które mogą prowadzić do zatorowości płucnej, stanowiącej zagrożenie życia.
- żylne zespoły pozakrzepowe – to zespół objawów wynikający najczęściej z zakrzepicy żył głębokich. Charakteryzuje się zróżnicowanymi objawami, które mogą obejmować ból, obrzęk, zmiany skórne goleni, uczucie ciężkości nóg, i w zaawansowanych przypadkach, owrzodzenia żylne goleni.
