Czy zastanawialiście się kiedyś, co tak naprawdę kryje się pod pojęciem „żylaki”? Dlaczego one właściwie powstają i czy rzeczywiście jest to tylko estetyczna niedogodność, nie mająca istotnego wpływu na nasze zdrowie? Dlaczego występują one aż tak często u kobiet? Miała je Wasza mama, babcia, ma je również Twoja siostra po urodzeniu dwójki dzieci. Czy mają one podłoże genetyczne? Czy każde żylaki to sygnał, że nasze nogi wołają o pomoc? W tym wpisie rozwiejemy wątpliwości i przedstawimy Wam, co warto wiedzieć o tej przypadłości, będącej objawem niedomogi żylnej w naszym organizmie.
Żylak – czym jest, chorobą czy objawem?
Żylaki występujące w obrębie kończyn dolnych to najczęściej poszerzone naczynia podskórne, o krętym przebiegu, w których krew płynie w stronę odwrotną niż powinna. Krew w nadmiernie poszerzonych naczyniach żylnych potrafi się zatrzymywać, z tego też powodu może wykrzepiać. Naczynia żylne poszerzają się najbardziej w pozycji stojącej i siedzącej, a także w czasie zajęć siłowych z dużymi obciążeniami. Żylaki powstają zazwyczaj w wyniku miejscowego, bądź systemowego (całościowego) przeciążenia układu żylnego.
Warto podkreślić, iż żylak to jedynie objaw choroby, powstający wskutek niewydolności żylnej, a nie choroba sama w sobie. O tym fakcie często się zapomina. Powstające żylaki są formą krążenia obocznego, mechanizmem rozładowującym zwiększone ciśnienie żylne w układzie naczyniowym. Żylaki występują w różnych lokalizacjach, najczęściej powstają na nogach, w miednicy małej (żylaki okołojajnikowe, przymacicz czy przypochwia) lub w okolicach intymnych (żylaki krocza czy sromu u kobiet; żylaki wewnątrzmosznowe u mężczyzn).
Istnieje kilka mitów na temat żylaków. Chyba najczęstszym z nich jest powtarzanie, iż żylaki to kwestia genetyki i wyłącznie problem estetyczny. Kolejna nieprawda, to informacja przekazywana nierzadko przez lekarzy, iż w przypadku kobiet należy je leczyć dopiero po urodzeniu wszystkich dzieci. Nie warto ich leczyć, bo zawsze wracają, to kolejny mit pielęgnowany przez samych lekarzy. Tak się faktycznie dzieje, jeśli leczenie żył sprowadza się wyłącznie do usuwania objawów, czyli np. wyciągania żylaków lub ich zamykania. Leczenie choroby żylnej i wtórnie powstających do niej żylaków, zawsze (jeśli jest to możliwe) powinno mieć charakter przyczynowy. O tym warto pamiętać, przystępując do leczenia choroby żylnej.
Żylaki nawrotowe czy nawrotowa choroba żylna?
W tym miejscu warto odnieść się do tematu żylaków nawrotowych. Jest to termin już trochę historyczny i mało precyzyjny, którego stosowanie doprowadza do wielu nieporozumień. Obecnie posługujemy się terminem nawrotowej choroby żylnej. Ponowne pojawienie się żylaków na nogach, po wcześniej wykonanym zabiegu czy operacji, świadczy najczęściej o nieprawidłowym podejściu do leczenia niewydolności żylnej (postrzeganej jako choroby). Nawrotowość często wynika również z nieprawidłowo przeprowadzonej diagnostyki wstępnej lub niemożności znalezienia czynnika sprawczego doprowadzającego do zwiększenia ciśnienia w układzie żylnym. Z praktyki zespołu Kliniki Flebologii wynika, iż najczęstszą przyczyną nawrotowej choroby żylnej jest nieprawidłowa kolejność leczenia, tj. zaczynanie od leczenia objawu a nie istoty choroby. Tak zwane leczenie niehemodynamiczne praktycznie zawsze doprowadza do nawrotowej choroby żylnej.
Poniżej znajdziecie Państwo krótkie podsumowanie i przedstawienie działań, które mogą pomóc zapobiec występowaniu żylaków w przyszłości.
- Pierwsza zasada: wczesna diagnostyka niewydolności żylnej
Powstanie nawet małego żylaka może być dowodem na występowanie niewydolności żylnej, w tym niewydolności żylnej miednicy. Kluczowe jest, aby nie ignorować pierwszych sygnałów, które wysyła nasze ciało. Nieinwazyjne badanie USG Doppler żył to pierwszy krok do zrozumienia, co dzieje się z żyłami w naszym ciele. Warto więc sprawdzić żyły w nogach, miednicy i jamie brzusznej, gdy podejrzewasz u siebie niewydolność żylną.
- Druga zasada: kontynuacją diagnostyki podstawowej (ultrasonograficznej) jest diagnostyka rozszerzona
Jeśli w podstawowym badaniu USG Doppler żył wykazane zostaną istotne nieprawidłowości, ważne jest, by nie zatrzymywać się na tym etapie. Współczesne metody obrazowania, takie jak wenografia rezonansu magnetycznego czy wenografia tomografii komputerowej, mogą dać nam pełniejszy obraz i pomóc w ustaleniu najskuteczniejszego planu działania w przypadku wystąpienia niewydolności żylnej.
- Właściwa diagnoza: znalezienie związku przyczynowo-skutkowego kluczem do właściwego leczenia.
Znalezienie prawdziwej przyczyny problemów żylnych to klucz do sukcesu. Tylko dokładne i przyczynowe leczenie choroby żylnej (do jej powstawania najczęściej dochodzi w mechanizmie zstępującym, w przebiegu niewydolności żylnej miednicy) pozwoli na wybór odpowiedniej metody leczenia.
- Spersonalizowane podejście: dobór odpowiedniej strategii leczenia
Każdy z nas jest inny, a co za tym idzie – inne są też nasze potrzeby terapeutyczne. Dlatego też, wybierając schemat leczenia, należy uwzględnić wiele czynników, od stanu zdrowia, przez plany życiowe, aż po możliwości finansowe pacjenta i umiejętności lekarza wykonującego zabieg!
- Małe zmiany, wielka różnica: korekta nawyków życiowych.
Ostatni, ale nie mniej ważny punkt unikania choroby żylnej dotyczy naszego codziennego życia. Czasem drobne zmiany w nawykach, rodzaju wykonywanych ćwiczeń czy nawet zastosowanie kompresjoterapii (leczenia uciskiem medycznym) mogą znacząco poprawić stan naszych żył. Nie zapominajmy też o regularnych kontrolach z oceną ultrasonograficzną – to one pozwalają monitorować postęp choroby i ewentualnie korygować leczenie.
